شیراز پایتخت حکومت زندیه و وام دار آثار ارزشمند و باشکوهی است که در آن دوران ساخته شده است. یکی از جاهای دیدنی و ارزشمندی که درسفر به شیراز نباید دیدن آن را از دست داد حمام وکیل است که در نزدیکی مسجد و بازار وکیل قرار گرفته است.

چرا بازدید از حمام وکیل شیراز پیشنهاد می‌شود؟

حمامی با نقوش زیباست که نماینده عظمت و جلال حکومت زندیه است.
حمامی است که معماری و ساخت آن هوشمندانه بوده است.

تاریخچه حمام وکیل شیراز

از آثار و بناهای باشکوهی که درشهر شیراز وجود دارد چنین بر‌می‌آید که در دوران حکومت کریم خان زند این شهر به بالاترین سطح عمران و آبادانی خود رسیده است. یکی از این بناهایی که به دستور مستقیم کریم خان ساخته شده حمام وکیل است. این حمام به گونه‌ای ساخته شد که در مرکز شهر و در نزدیکی مسجد باشد، زیرا پس از اسلام مساجد در نزدیک ترین فاصله به مسجد ساخته می‌شد.

جالب است بدانید حمام‌‌ها در گذشته تنها محلی برای نظافت نبوده است بلکه مکانی برای برگذاری مراسماتی چون حنابندان،چله نوزاد و حتی معاشرت کردن و گاهی انتخاب همسران توسط مادرشوهر بوده است! از این رو در حمام وکیل می‌توانید از قسمت‌های مختلفی چون اتاق مخصوص حمام عروس و حنابندان دیدن کنید.
حمام وکیل در دوران حکومت پادشان مختلف تغیرات زیادی را به خود دیده است اما با این وجود درهای این حمام تا دوران پهلوی دوم به روی مراجعه کنندگان باز بوده است.

در دورانی حمام دچار آسیب و شکاف‌هایی در دیوار و سقف شد که تعطیلی حمام را در پی داشت سپس در سال ۱۳۵۱ حمام به دست سازمان باستان شناسی مرمت شد، اما متاسفانه در سال‌های پس از انقلاب با کاربری سفره‌خانه به فعالیت پرداخت که باعث خسارت دیدن حمام وکیل شد اما در نهایت بنا به طور کامل مرمت شد و برای بازدید عموم آماده شد.

معماری حمام وکیل شیراز

اگر چه ساخت این حمام به حدود ۲۶۰ سال قبل بازمی‌گردد اما در ساخت آن از هوشمندانه ترین اصول معماری استفاده شده است. به گونه ای که از قسمت ورودی حمام تا بخش هشتی که در واقع محل اتصال حمام با بیرون بوده است به صورت شیب دار ساخته شده. فلسفه ساخت این راه به صورت شیب دار که تا قسمت رختکن ادامه دارد خارج نشدن هوای گرم از حمام و تعدیل دمای بدن به هنگام خارج شدن از حمام بوده است. علت ساخت چنین حمام بزرگی با ابعاد ۱۱ هزار متر مربع و زیربنای ۸۶۶۰ متر مربع نیز به همین دلیل است.بعد از گذر از این قسمت به سربیه حمام که در واقع اصلی ترین بخش حمام است می‌رسید.

از دیگر هوشمندی معماران آن دوره استفاده از مصالحی چون آهک در سقف و دیوارها به جای گچ بوده است، زیرا گچ رطوبت را به خود می‌گیرد وعلاوه بر سرد شدن دمای محیط، دارای دوام کمتری نیز می‌باشد.
قبل از ورود به حمام با ورودی زیبا که به صورت چشم نوازی آجرکاری شده روبه‌رو می‌شوید. این سردر زیبا بعدها در زمان قاجاریه به حمام اضافه شده است. قسمت اصلی حمام به نام سربینه به صورت زیبا و منظمی دارای هشت ستون زیبا از جنس سنگ است که بر روی آن سقف گنبدی شکل قرار گرفته است. همچنین نقوش روی دیواها و سقف حمام به گونه‌ای چشم نواز است که شما را محو تماشا می‌کند.

اگر به دقت به این نقاشی ها نگاه کنید متوجه خواهید شد نقش‌هایی از داستان‌های اساطیری و مذهبی به تصویر کشیده شده است. این تزئینات زیبا و آهکی در دوران قاجاریه این حمام را مزین کرد. برخی از این تصاویر بیانگر داستان‌هایی از فرهاد کوه‌کن، ورود یوسف به مجلس زنان ، شیخ صنعان و دختر نصرانی، معراج پیامبر، بیژن و منیژه، قربانی کردن اسماعیل (ع)، شست و شوی شیرین و خسرو در شکارگاه می‌باشد.

در جای‌ جای حمام وکیل مجسمه‌های مومی را می‌بینید که با پوششی همانند دوران زندیه برایتان حال و هوای حمام در آن دوران را تداعی می‌کنداز این رو با بازدیداز حمام وکیل گویی وارد ماشین زمان شده اید و با نحوه پوشش وآداب و رسوم مردم در دوران زندیه آشنا می‌شوید.
یکی از ویژگی‌های این حمام وجود قسمت‌هایی مختلف برای اقشار متفاوت جامعه است به این صورت که در دو طرف اتاق گرم خانه دو سکو به نام شاه نشین و دوسکوی دیگر به نام حاکم نشین وجود دارد که محلی برای نشستن پادشاهان وحاکمان بوده است. در میان این بخش حوضی از جنس مرمر وجود دارد که آب آن از قنات تامین می‌شده است.

سیستم گرمایش حمام وکیل چگونه است؟

حمام وکیل دارای یک اتاقکی کوچک به نام گرمخانه است که کف آن با سنگ پوشیده شده است تا باعث ماندگاری بیشتر گرما در حمام شود. در زیر این سنگ فرش‌ها دالان‌هایی کم عرض مانند کانال وجود دارد تا گرما و بخار را در سراسر حمام به جریان بیاندازد. در بخش جنوبی حمام خزینه قرار گرفته است که در آن دو دیگ بزرگ وجود دارد که آب را برای شست وشو گرم می‌کند.

هزینه و زمان پیشنهادی بازدید از حمام وکیل چه قدر است؟

برای بازدید از حمام وکیل باید بلیط تهیه کنید. همچنین زمان پیشنهادی برای بازدید از این مکان ارزشمند حدود 1  الی 1:15 است.

فصل مناسب برای بازدید از حمام وکیل چه زمانی است؟

ار آنجایی که اکثر افراد در تعطیلات نوروز به شیراز سفر می کنند از این رو جاذبه های تاریخی و طبیعی با ازدحام مردم مواجه هستند بنابراین پیشنهاد می کنیم برای سفر به شیراز اواسط اردیبهشت ماه و یا ماه های اولیه پاییز را انتخاب کنید که هم از بوی بهار نارنج در شهر لذت ببرید، هم با فراغ بال بیشتری از آثار تاریخی دیدن کنید.

مثلا بسیاری از تهرانی ها با تهیه بلیط هواپیما تهران به شیراز و همچنین بلیط شیراز تهران به این شهر سفر میکنند و بعد از گذراندن تعطیلات خود به شهر خود برمی گردند. به یاد داشته باشید حمام وکیل در مناسبت‌های مذهبی مانند شهادت‌ امام علی، تاسوعا و عاشورای حسینی و.. تعطیل است.

چگونه به حمام وکیل شیراز برویم؟

چنانچه با ماشین شخصی خود قصد سفر به شیراز را دارید پس از وارد شدن به شهر شیراز به سمت بلوار کریم خان زند بروید و پس از رد کردن میدان شهدا وارد خیابان طالقانی شوید. بهتر است ماشین خود را در این خیابان پارک کنید و پس از ۱۰۰ متر پیاده روی می‌توانید درب حام را روبه روی خود ببینید.
اما اگر از وسایل نقلیه عمومی مانند مترو استفاده می‌کنید بهتر است در ایستگاه زندیه از مترو پیاده شوید و با ۱۰ دقیقه پیاده روی به ورودی حمام برسید.