صنایع دستی شیراز انقدر متنوع و زیبا هستن که می تونن نظر هر بیننده ای رو به سوی خودشون جلب کنن. شیراز نمادی از فرهنگ و تمدنه و شما می تونین ردپای هنر های مختلف ایرانی رو در این شهر زیبا و دوست داشتنی ببینید. جالبه بدونین که شهر شیراز به لطف هنرمندان و صنعتگران با تجربه و ماهری که داره تونسته جایگاه مهمی رو در عرصه صنایع دستی کشور به خودش اختصاص بده.

در واقع باید بگیم که هنرهای سنتی شیراز میراث کهن و ماندگاری از فرهنگ اصیل ایرانی هستن که حتی شهرت جهانی هم دارن و می تونن آداب و سنت مردمان این سرزمین رو به کل جهان معرفی کنن. اگه می خواین یه یادگاری ارزشمند و ماندگار از این شهر زیبا داشته باشید، پیشنهاد می کنیم که حتما یکی از محصولات هنر های دستی شیراز را تهیه کنید. اما صنایع دستی شیراز چه چیزهایی هستن؟ چه هنر هایی در این شهر رواج دارن؟

معروف ترین صنایع دستی شیراز کدامند؟

همانطور که قبل تر اشاره کردیم، شیراز مهد هنرهای اصلی و ارزشمند ایران محسوب میشه و بهتره بگیم که شما با دنیایی از زیبایی ها مواجه هستین! اگه شما هم به این شهر دوست داشتنی سفر کردین و میخواین یه یادگاری ماندگار و یا یه سوغاتی جذاب برای دوست و آشنا تون تهیه کنید، در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا شما رو با بهترین و شناخته شده ترین صنایع دستی شیراز آشنا کنیم:

خاتم کاری

خاتم‌ کاری شیراز خیلی معروفه و از زمان های گذشته جایگاه ویژه ای در صنایع دستی کشور داشته. این هنر ک ویژگی‌های منحصربه‌فردی داره که باعث شده از شهرت و محبوبیت بسیار بالایی برخوردار باشه. در زمان قدیم از هنر خاتم کاری در معماری های باشکوهی از جمله مسجد جامع عتیق شیراز با بیش از ۱۰۰۰ سال قدمت و درهای چوب گردو با روکش استخوان از استاد حبیب الله استفاده شده.

سابقه این هنر در شهر شیراز به دوره صفویه برمیگرده و در حال حاضر هم به عنوان مهم‌ترین مرکز خاتم‌کاری ایران محسوب میشه.

از ویژگی‌های ویژه و متمایز خاتم‌کاری شیراز میتونیم به استفاده از ورقه چوبی نازک و نرم در پشت خاتم برای آستر کردن، به کارگیری چسب مرغوب سریشم در کلیه مراحل، سطح صاف و صیقلی کار و نبود فضای خالی بین خاتم‌ها، یکنواختی رنگ و مصالح به کار رفته، ماندگاری و ثبات رنگ و شکل خاتم در گذر زمان، ترمیم‌ها و بتونه‌کاری‌های ناملموس روی سطح محصولات خاتم‌کاری، قرینگی طرح و نقش در سطح کار اشاره کنیم.

مهم ترین طرح‌های خاتم کاری هم شامل طراحی تاجی، طاقی ترنج، ابری لوزی، هفت شمسه، موج، جویی، ابری شش گوش، زنجیره‌ای و غیره میشه.

معرق کاری

یکی از صنایع دستی قدیمی و معروف ایران که در شیراز رواج پیدا کرده، هنر معرق کاریه که با برش‌های چوب به اشکال مختلف ایجاد میشه طبق بررسی های انجام شده پیشینه این هنر به هند برمیگرده در ابتدا معرق کاری تلفیقی از چوب و فلز بود اما به مرور زمان هنرمندان به‌ جای یک نوع چوب، از انواع چوب با رنگ‌های مختلف استفاده کردن.

صنایع دستی شیراز | نقره کاری

یکی از معروف ترین هنرهای دستی شیراز نقره کاری هست که از قدیم در این شهر رواج داشته و شامل نقش های مختلفی از جمله گل نرگس، زنبق، پنج پر، عنبر بو و گل سرخ، فروهر، اساطیر شاهنامه، پادشاهان هخامنشی، لیلی و مجنون و غیره می‌شه. جالبه بدونین که شما نمی تونین مشابه این طرح هارو هیچ حای ایران پیدا کنید.

قلمزنی روی فلزات

اگه دنبال یه هنر جذاب در شیراز هستین، وقتش رسیده که با قلمزنی آشنا بشین. این هنر با استفاده از قلم و چکش روی فلزهایی مانند مس، نقره، طلا و برنج انجام میشه و طرح‌های زیبایی از جمله تخت جمشید تا گل و مرغ و تصاویری از شاهنامه رو ایجاد می کنه بسیار زیبا هستن و شهرت جهانی دارن. قلمزنی روی فلز سبک‌های مختلفی و متناسب با هر نقش و نگار، از قلم های مخصوصی استفاده میشه.

صنایع دستی شیراز | جوک کاری

جوک ‌کاری (هم یکی از هنرهای رایج در شیرازه که روی چوب انجام می شه و شباهت زیادی به خاتم‌کاری داره. در این هنر با استفاده از دو تا سه رنگ چوب و کنار هم گذاشتن اون ها می تونین نقوش هندسی بسیار زیبا و متنوعی رو ایجاد کنید. از هنر جوک کاری در تزیینات مبلمان، قاب‌های منبت، خاتم و معرق استفاده می شه و به مصالحی از جمله چسب، نخ، مواد محافظ پوشاننده و انواع چوب‌ شامل چوب نارنج، عناب، گردو، فوفل و کاج نیاز داره.

منبت کاری

یکی از اصلی ترین و معروف ترین صنایع دستی شیراز که می تونین در بازارهای این شهر پیدا کنین، محصولات مزین به منبت کاریه. این هنر شامل کنده‌کاری حجمی روی چوب میشه که در دوران صفویه به اوج خودش رسیده. شاهکار‌های زیادی با استفاده از این هنر روی در مساجد، منبرها، میزها، قاب‌ها، دسته‌های چاقو و غیره مشاهده میشن. در این هنر از خطوط کوفی و نقوش اسلیمی تا نقوش ختایی، گل و مرغ استفاده میشه که بسیار زیبا و چشم نواز هستن.

صنایع دستی شیراز | کاشی هفت رنگ زیبا و باکیفیت

یکی از زیبا ترین و بهترین صنایع دستی شیراز به هنر کاشی هفت رنگ مربوط میشه که این هنر به معماری دوران اسلامی تعلق داره. استفاده از نقش گل و مرغ، کاشی هفت رنگ شیراز رو بسیار خاص و منحصر به فرد کرده . معمولا از رنگ های سیاه، سفید، لاجوردی، فیروزه‌ای، قرمز، زرد و حنایی استفاده می‌شه. جالبه بدونین که مهم‌ترین ویژگی کاشی هفت رنگ شیراز، کیفیت بالا و ترکیبات خاص لعابش هست. اگه به شیراز سفر کردین، می تونین نمونه ای از این هنر زیبا رو در مسجد نصیرالملک، از مسجد وکیل، عمارت نارنجستان و باغ عفیف آباد مشاهده کنین.

گبه های زیبا

شاید برایتون این سوال پیش بیاد که گبه چیه؟ گبه، نوعی فرش هست که با استفاده از الیاف پنبه یا پشم و در ابعاد کوچک بافته می‌شه. طرح های گبه ها شامل طرح‌های هندسی و ترنج، ستاره، لچک، نقش، خشتی، نقش حیوانات و نقش‌های خیالی و ذهنی میشن. گبه های شیراز بسیار رنگارنگ و متنوع هستن و میتونن یه سوغاتی عالی برای عزیزانتون باشن.

فرش های دست بافت شیراز

از معروف صنایع دستی شیراز می تونیم به فرش‌های دست بافت این شهر اشاره کنیم که معمولا توسط عشایر بخش‌های مختلف استان فارس تهیه میشن. این فرش های با طرح‌های گوناگونی مانند قشقایی، افشار، خمسه، آباده و غیره بافته میشن که یکی از معروف ترین طرح ها، نقش بلبل هست و به عنوان نمادی از قناعت و خوشبختی شناخته میشه.

صنایع دستی شیراز | گلیم بافی

یکی دیگه از بهترین گزینه ها برای خرید سوغاتی از شیراز، گلیم هست که معمولا توسط زنان و دختران روستایی و عشایر قشقایی بافته میشن. گلیم های شیراز در طرح ها و رنگ های مختلفی وجود دارن که می تونن نظر هر کسی رو به سوی خودشون جلب کنن.

جاجیم

جاجیم یکی از صنایع دستی معروف شیراز محسوب میشه که نسبت به فرش های دست بافت خیلی ارزون تر هستن. به همین دلیل جاجیم ها می تونن گزینه مناسبی برای خرید سوغاتی باشن.

صنایع دستی شیراز | گیوه های دست بافت جذاب

گیوه یک نوع کفش بادوام، نرم و راحته که به صورت دست بافت تولید میشه. گیوه ها بسیار زیبا و خاص هستن و نقش و نگار مختلفی دارن. مهم ترین ویژگی این کفش ها اینه که خیلی راحت هستن و هیچ فشاری به پای شما وارد نمی کنن.

نمدمالی

نمدمالی یکی از روش های قدیمی و سنتی برای تهیه زیرانداز هست که از معروف ترین صنایع دستی شیراز محسوب میشه. این زیراندازها با استفاده از پشم تولید میشن و در اثر فشار و رطوبت و حرارت یک‌پارچه می‌شن. مرحله جلب مالیدن نمد روی سطح زمین و به کمک دست و پا هست که در نتیجه الیاف نمد در هم تنیده می‌شن،. به همین دلیل این هنر نمد مالی نام داره.

نمدها در رنگ های گوناگونی مثل قرمز، آبی، زرد ، نارنجی و غیره وجود دارن که طرح های بسیار زیبایی رو ایجاد می کنن.

صنایع دستی شیراز | هنر سفالگری

یکی از هنرهای رایج و معروف در شیراز، سفالگریه که با استفاده از گل رس و ابزارهایی مانند چاقوی سفالگری، سیم قطع‌کننده، مشته، ابزار حلقه، سیم و تراش، ‌اسفنج، و غیره انجام میشه. نتیجه این هنر رو میتونیم در ظرف های سفالی و سرامیکی زیبا، گلدان ها، مجسمه ها و بسیاری از دست سازه های دیگه ببینیم که بسیار زیبا و چشم نواز هستن.

پارچه های رنگی عشایر

یکی از بهترین سوغاتی های شیراز، پارچه های رنگی عشایره که از زیبایی بی نظیری برخوردار هستن. این پارچه ها طرح های بسیار جذابی دارن که می تونن نظر هر گردشگری رو جلب کنن.

طرح های زیبای میناکاری

یکی از هنرهای اصیل و ارزشمندترین صنایع دستی شیراز، میناکاری هست که در دوران صفویه اهمیت خیلی زیادی پیدا کرد و در حال حاضر هم طرفداران بسیاری داره. در میناکاری از فلزات گوناگونی از جمله طلا، مس، نقره، استیل، آلومینیوم، مفرغ، برنج و برنز استفاده می‌شه که از بین این ها، فلز بهترین گزینه ست چرا که از دوام و استحکام، شکل‌پذیر‌ی، چکش‌خواری و قابلیت ورقه‌شدن بیشتری برخورداره.

ظروف مینایی به شدت زیبا هستن و میتونن یک یادگاری خاص از این شهر دوست داشتنی باشن.

صنایع دستی شیراز | هنر شیشه گری

شیشه‌گری یکی از هنرهای قدیمی ایران محسوب می‌شه که در شیراز هم رواج داره. شیشه‌گری در واقع به معنای هنر شکل‌دهی به شیشه هست که در این روش اول ماده شیشه رو حرارت می‌دهند تا نرم بشه؛ بعد با استفاده از ابزارهای مخصوص یا دمیدن، اون رو به اشکال بسیار زیبایی درمیان.

شما می تونین انواع بطری، اشیای تزیینی نظیر گلدان، گلاب‌پاش، اشکال میوه‌ها و حیوانات شیشه ای رو از بازارهای شیراز تهیه کنین که با استفاده از تکنیک‌های مختلفی همچون شیشه‌گری فوتی، دمی-علمی و همجوشی ساخته شدن. هنرمندان برای تزیین دست سازه های شیشه ای از تراش، حکاکی، نقاشی و معرق شیشه استفاده می کنن.

زیبایی نقش و رنگ در هنر مینیاتور

کلمه «مینیاتور» از زمان قاجار وارد زبان فارسی شد و هر نوع هنر ظریفی اختصاص پیدا می کنه. در ایران منظور از مینیاتور نوعی نقاشی با سابقه بسیار طولانیه که سعی داره تمامی طبیعت رو در یک قاب کوچک نمایش بده.

نقاشی مینیاتور با درون‌مایه‌های مفهومی می تونه موضوع‌های مختلفی از جمله ملی، هنری، مذهبی، فرهنگی و اجتماعی و غیره داشته باشه و گاهی هم شامل نقوش تاریخی و موجودات خیالی میشه. نقاشی مینیاتور معمولا با موضوعاتی مثل شکار و شکارچیان، حیوانات مختلف، سیمرغ و اژدها، فرشتگان، اتفاقات مهم تاریخی غیره انجام میشه و بعضی وقت ها هم با استفاده از اشعار و نوشته‌های کتب خطی تزیین میشه.

مینیاتور های شیراز به طرح‌های اسلیمی و گل و مرغ و ترنج معروف هستن و سابقه ای طولانی دارن که نمونه‌های بی‌نظیر این طرح ها رو می تونین در خیلی از مساجد و بقاع متبرک شهر از قبیل امامزاده حسین (ع)، باغ ارم، باغ عفیف آباد، باغ نارنجستان قوام و مسجد رمضان خان مشاهده کنید.